Chưa có nhận định nào toàn diện về tương lai của huyện nhà về tài nguyên có nguy cơ ngày càng cạn kiệt hay không, đây là bài toán mà chúng ta phải tính đến trong tương lai gần. Cát sạn nguồn tài nguyên tưởng như vô tận do con sông Lam cung cấp nay đang lên hồi chuông báo động. Cát là vật liệu xây dựng không thể thiếu trong xây dựng giao thông, nhà cửa, công trường, nhà máy, nguồn nguyên liệu cho xây dựng các công trình trên địa bàn huyện và tỉnh. Với tốc độ khai thác như hiện nay thì thời gian không xa sẽ cạn kiệt. Nhìn vào thực tế các mỏ đá trên địa bàn cũng là sản lượng hữu hạn như Đá Bài Sơn, Hồng Sơn đã sắp hết trong thời gian ngắn.Trù Sơn, Đại Sơn, Mỹ Sơn không còn nhiều, các nơi khác như Lam Sơn, Tràng Sơn, Giang Sơn cũng không được bao nhiêu. Điều này sẽ rất khó khăn trong xây dựng cơ sở vật chất của hạ tầng giao thông đường bộ, xây dựng nhà ở, các công trình phục vụ cho dân sinh. Đòi hỏi phải làm gì đó trước khi quá muộn vì không nhìn thấy điều này trong một tương lai không xa sẽ xảy ra trên địa bàn Đô Lương, phải thay đổi nhận thức về phát triển kinh tế. Tưởng tượng trong tương lai chúng ta xây dựng nhà cửa cần làm vật liệu xây dựng khác, các công trình kết cấu giao thông, thủy lợi, cơ sở hạ tầng và kỷ thuật phải thay đổi bằng các sáng tạo nguồn vật liệu nhân tạo khác.

Tiềm năng chúng ta sẵn có và có điều kiện đó là nguồn nhân lực quan trọng nhất cho sự phát triển đó chính là con người thế hệ trẻ Đô Lương. Các sản phẩm của con em trong tương lai sẽ là nền công nghiệp sáng tạo. Các phần mềm công nghệ thay thế các vật liệu xây dựng hiện nay mà ta đang có sẵn. Điều này đòi hỏi phải học tập kinh nghiệm các nước khác,địa phương khác để nguồn nhân lực của chúng ta chủ động trong tương lai không xa phải đối mặt với những thách thức lớn này. Giáo dục và đào tạo phải thấy rằng đó là sứ mệnh của mình trong hiện tại và tương lai gần để đầu tư cho nguồn nhân lực của huyện nhà trong thời gian sắp tới. Lao động công nghệ cao sáng tạo ra những người lao động phù hợp đáp ứng yêu cầu thực tiễn đặt ra của cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 mang lại.

Nhận thức đúng để hành động, đó là cần thiết phải có quy hoạch tổng thể, tầm nhìn trước mắt và lâu dài của huyện nhà. Phải đánh giá được trữ lượng tài nguyên và nhu cầu xây dựng phát triển về giao thông vận tải, các công trình của huyện trong thời gian tới. Để có kế hoạch tổng thể cho phát triển kinh tế và xã hội của huyện nhà trong 10 năm 20 năm và tầm nhìn 50 năm tới được rõ ràng. Từ đó có chiến lược định hướng phát triển kinh tế và xã hội của huyện theo tinh thần chủ động và khoa học. Với mục tiêu khả thi nhất vẫn là xây dựng phát triển, trọng tâm của huyện nhà là dịch vụ và thương mại là đúng hướng theo xu thế thực tiễn của chúng ta. Đòi hỏi cần có chiến lược cụ thể về dịch vụ những yêu cầu đặt ra cho chúng ta con đường đi lên của Đô Lương là trung tâm chợ, hàng hoá, giao thông, vận tải. Trước mắt và hiện tại phải chăm lo công tác an sinh xã hội và ưu tiên các giải pháp hiện tại như giải pháp cho nền nông nghiệp xanh,bền vững, khoanh vùng trồng các loại cây lương thực chất lượng cao, cây ăn quả xanh ngon ngọt sạch. Tập trung kêu gọi đầu tư nhà máy chế biến rác thải sinh hoạt thành phân vi sinh, ngăn chặn rác thải công nghiệp. Tạo nhiều hồ nước sạch trên địa bàn bằng cách khai thác mỏ đất đá sâu vào lòng đất ở vùng trũng tạo nên các hồ nước môi trường trồng cây xung quanh và lối đi bằng đường bê tông quanh hồ. Trước mắt nghiên cứu vùng trũng Quang Sơn, Minh Sơn, Thái Sơn, Nhân Sơn  tạo hồ nuôi trồng hải sản và sinh thái. Tạo nên vùng du lịch sinh thái lâu dài có vùng bán đảo,vùng nước và tiêu thoát úng khi mưa lụt xảy ra. Đồng thời quy hoạch chi tiết lâu dài và tầm nhìn chiến lước cho khu đô thị trung tâm bao gồm Văn Sơn,Yên Sơn,Thịnh Sơn, Đông Sơn,Tràng Sơn, Lưu Sơn, Đà Sơn, Lạc Sơn và Thị Trấn.

Điểm mạnh cần và đủ là thay đổi nhận thức từ các cấp các ngành, từ người đứng đầu cho đến từ lực lượng cán bộ nòng cốt cấp huyện, cấp xã về chuyển đổi số cải cách hành chính mạnh mẽ  là cơ hội và cũng là thách thức cho nguồn nhân lực hiện tại và tương lai trong ứng dụng công nghệ thông tin trong các cơ quan,tập thể,cá nhân là một yêu cầu tất yếu phải thay đổi nhanh chóng. Xây dựng phát triển kinh tế số, xã hội số, mọi ngành mọi lĩnh vực đều phát triển số hoá lĩnh vực mình bao gồm: lĩnh vực kinh tế, lĩnh vực xã hội, lĩnh vực tổ chức tư pháp, lĩnh vực an ninh quốc phòng. Đòi hỏi phải thay đổi thói quen làm việc theo phân công mà phải làm việc theo ý thức trách nhiệm. Lấy ý thức phát triển công nghệ số ưu tiên hàng đầu và số 1. Trách nhiệm người đứng đầu trong lĩnh vực số hoá dữ liệu. Đi đầu là tổ chức là cán bộ; chăm lo phát triển Giáo dục và Đào tạo. Kinh tế nông nghiệp, nông thôn phải là những người thay đổi nhân thức cho sự phát triển nhanh, bền vững hướng tới toàn cầu luôn ở trong tư duy làm việc, tạo nhiều sản phẩm xanh sạch an toàn và chất lượng OCOP ở các cấp độ cao. Coi trọng công tác tổ chức cán bộ, bố trí việc làm phù hợp, phát huy năng lực sở trường từng cá nhân, trọng dụng thu hút nhân tài về phục vụ quê hương, lấy hiệu quả công việc làm thước đo cốt lõi trong hệ thống quản lý hành chính nhà nước, đẩy mạnh cải cách hành chính theo hướng hiện đại và hiệu quả.

Phát triển cơ sở hạ tầng để phát triển du lịch cộng đồng gắn mô hình tâm linh. Hướng mục tiêu là xây dựng phát triển kinh tế du lịch, cần có mô hình, sản phẩm của du lịch, công trình phục vụ du lịch và phát triển ngành công nghiệp không khói bụi. Đòi hỏi phải có nguồn nhân lực và văn hoá của con người Đô Lương đây là cốt lõi của từng con người dân Đô Lương hiện tại và con em chúng ta phải nỗ lực hết sức mình làm nên kỳ tích quê hương anh hùng trong chiến tranh.sáng tạo trong lao động,học hành giỏi giang. Biết đối nhân xử thế trong cuộc sống và mọi người đến đất này đều để lại ấn tượng sâu sắc nhất trong lòng và muốn quay lại nơi đây. Phát triển du lịch xanh làm cốt lõi nền kinh tế của Đô Lương. Chủ trương lấy sông Lam làm cốt lõi cho du lịch, là sợi dây kết nối giữa con người với thiên nhiên ưu đãi. Phải để dòng Lam trong xanh mãi với người, phải sạch môi trường không khai thác bừa bãi. Tạo một hồ nước giữa bình yên bằng dòng chảy từ Ba ra Đô Lương huyền thoại du khách xuống bến sông du thuyền, tạo cảm giác khoan khoái đi ngắm cảnh ven bờ sông, hai bên là bãi ngô, bãi dâu, bạt ngàn xanh mướt, bãi dưa, xen với vườn hoa màu sắc sặc sỡ. Hai bên bờ sông với hàng cây bóng mát và cây hoa liễu rũ bóng xuống cùng tuyến đường đi bộ dạo chơi của người dân ngắm cảnh thật tuyệt. Không hàng quán ven sông, chỉ có thiên nhiên và con người hoà lẫn với cảnh đẹp và không khí trong lành. Phía xa xa, trên cầu treo là biểu tượng của uy nghi dòng sông bằng hệ thống đèn lồng lấp lánh lung linh vào ban đêm, rực rỡ. Một lúc sau, chúng ta sẽ đến thăm ngôi đền linh thiêng có ngàn năm tuổi tọa lạc trên vùng đất khoảng 3 ha, bao gồm quả đồi gọi là núi Quả, vì nó giống như một quả bầu khổng lồ, xung quanh là con đường đi bộ dưới hàng cây xanh mát, ngọn đồi là rừng cây trồng tái sinh đủ các loại cây. Khuôn viên chính của đền bao gồm có chín cấu trúc chính, cổng đền thiết kế kiểu tâm quan, vào cổng là ngõ dừng chân để du khách chuẩn bị tư trang, đồ lễ để chiêm bái bao gồm cổng, ngôi mộ Uy Minh vương, nhà thờ Thánh, nhà trưng  bày lưu niệm. Sau một hành trình dài du khách có thể ra các hàng quán ngồi uống nước vừa ngắm cảnh trên sông, vừa suy nghĩ có hành trình khám phá nữa hay không. Bao gồm gói đi ăn nhậu đặc sản quê nhà như gà,cá sông, rau củ quả, trái cây, tại các nhà hàng cách đó không xa. Hay xuống thuyền đi tiếp trên sông và có dịch vụ ăn trưa trên thuyền cũng là một trải nghiệm thú vị không hề tồi. Có thể lên xe điện đi đến chùa Nhân Bồi chiêm bái ăn chay, rồi đi ngắm ngôi đình cổ đình Phúc hậu, đình Ngọc Sơn, chùa bà Bụt, thăm làng nghề trồng dược liệu chăm sóc da và gội đầu bằng lá sả, hương nhu, bồ kết mà dân gian hay dùng, ghé thăm cơ sở vật lý trị liệu bằng thuốc Bắc gia truyền; hoặc nghỉ ngơi sau một hành trình dài mệt mỏi. Du khách tiếp tục đi vào suối nước nóng Giang Sơn để ngắm hoa lan, hoa rừng, vườn cây ăn quả, đồi trồng hoa quả và những đàn gà, chú chồn, chú dúi, chim kêu, vượn hót và thưởng thức món tắm bùn dân dã bằng hệ thống chăm sóc con người dân nơi đây, xong việc rồi khách du lịch có thể ngược đường mòn về Tân Kỳ, xuôi Yên Thành, ngược Anh Sơn. Khi quay về phố thị Đô Lương mua sắm hoặc thăm làng nghề kẹo lạc bánh đa, nghề làm đốt, nghề mộc kỹ nghệ. Tất cả đang trong tiềm năng có sẵn mà chúng ta chưa khai thác hết.

Mở mang các hướng du lịch đa chiều,nhiều màu sắc đáp ứng nhu cầu của con người vì một nền văn hóa thư thái, thụ hưởng dân ca ví dặm sáng tạo nên vẻ đẹp hiếm có trên quê hương Đô Lương. Định hướng xây dựng và đón du khách từ dâu tằm Thuận Sơn, ngắm sông Lam đường thủy, khám phá di tích đền linh kiếm, đền núi già, di tích Truông cồn đọi. Di tích đến Phú Thọ, nhà thờ họ Nguyễn Cảnh, lên bờ ngắm phố cổ Đô Lương dọc ven sông Lam làng nghề bánh mướt, giò chả và gà sáo chim quay. Tiếp theo là khu đô thị và mua sắm tại trung tâm thị xã sầm uất, hiếu khách và an toàn. Xây dựng tuyến thăm quan hồ đập, câu cá trải nghiệm tại Trù Sơn, Nhà thờ công giáo Lưu Mỹ, thăm và đến di tích cấp tỉnh khi chiến tranh sơ tán tại Thượng Sơn, Quang Sơn, Minh Sơn. Khu di tích đình Long Thái, làng nghề mộc cao cấp dân dụng. Khu công nghiệp xanh sạch, đi tìm cảm giác bình yên trong lành khi đến trải nghiệm tại đập Bàu đá, đập Ba thi, đập Thái Sơn. Khu di tích tại Tân Sơn, Hoà Sơn, Thịnh Sơn và các điểm du lịch khác.

Truyền thống hiếu học học giỏi và thành tài ngay tại quê hương là cần được xây dựng trong ý thức lớp trẻ hôm nay. Muốn vậy phải cho trẻ chủ động sáng tạo trong học tập và lao động. Tập trung cao độ, ưu tiên cơ sở hạ tầng cho phát triển nguồn nhân lực trẻ của Đô Lương một cách mạnh mẽ. Cốt lõi là giáo dục đạo đức nhân cách song hành với việc xây dựng con người thế hệ trẻ biết năng động, biết sử dụng công nghệ trong cuộc sống, số hoá ngay từ lớp trẻ, việc học tập qua mạng Internet. Các công chức, viên chức người lao động phải tự học vươn lên đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ có ứng dụng công nghệ thông tin.

Tất cả bằng nghị lực, ý chí quyết tâm phục vụ con người trong tương lai, lấy phát triển kinh tế của Nhân dân làm cốt lõi cho sự phát triển môi trường xanh sạch đẹp và cuộc sống không ô nhiễm, trong nền văn hóa tôn trọng con người vì hạnh phúc con người và vì tương lai thế hệ trẻ gắn bó và làm việc trên quê hương mình. Đó chính là quy hoạch cho tương lai Đô Lương phát triển xanh trên nền văn hóa giáo dục, du lịch, dịch vụ thương mại vì sự phát triển bền vững vì quê hương Đô Lương ./.

                                                                               Xuân Thanh

   Phòng Văn hóa và Thông tin.

                                                                               Đầu năm,2022