Đô Lương là mảnh đất có bề dày lịch sử và truyền thống văn hóa, cách mạng lâu đời, có vị trí chiến lư­ợc quan trọng. Nhân dân Đô Lư­ơng thông minh, hiếu học,  cần cù, chịu khó trong lao động; kiên c­ường dũng cảm trong chiến đấu, nghĩa tình thủy chung trong cuộc sống… .

Năm 1041 (đời Lý), vùng Bạch Đường (nay là các xã Lam Sơn, Ngọc Sơn, Bồi Sơn) là lỵ sở của châu Nghệ An.

Trong suốt quá trình phát triển của lịch sử dựng nước và giữ nước, Đô Lương là địa bàn ghi dấu ấn sâu sắc của các hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội, quốc phòng, an ninh.

Huyện Đô Lương được thành lập từ việc chia tách huyện Anh Sơn cũ theo Quyết định số 52/ QĐ-CP ngày 19/4/1963 của Hội đồng chính phủ

Trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, Đô Lương được coi là “Thủ đô kháng chiến” miền Tây của Liên khu IV và của tỉnh…Nhiều địa danh, nhân vật trên mảnh đất này đã gắn liền với các sự kiện lịch sử của nước nhà, để lại trong tâm thức của người dân Xứ Nghệ và cả nước: Đô Lương là vùng “Địa linh – nhân kiệt”.

Trong suốt chiều dài lịch sử của dân tộc, lớp lớp các thế hệ con ngư­ời Đô Lương đã nối tiếp nhau, kề vai sát cánh cùng đấu tranh chống lại thiên tai khắc nghiệt, chống mọi kẻ thù xâm lược. Đô Lương một miền quê trù phú với nhiều địa danh nổi tiếng như­: Bạch Ngọc, Sông Lường, Bến Phà Lưu Sơn, đập Ba Ra, Cầu Khuôn, Truông Bồn, đền Quả Sơn.

 Trong khói lửa chiến tranh, nhân dân ta đã phát huy chủ nghĩa anh hùng cách mạng “xẻ dọc Trường Sơn đi cứu nước”, dù khó khăn gian khổ vẫn vững vàng, chung thủy. Đô Lương là địa điểm bị đánh phá ác liệt đầu tiên, cũng là nơi chịu sự thảm khốc sau cùng ngừng tiếng súng trên toàn miền Bắc, mà đỉnh cao là chiến công và sự hy sinh anh dũng của 13 chiến sỹ Thanh niên xung phong vào rạng sáng ngày 31/10/1968 đã làm nên một Truông Bồn huyền thoại và bất tử, để lại trong ký ức đối với các thế hệ hôm nay và mãi mãi về sau một địa chỉ đỏ, một niềm tự hào.

 Tổng kết toàn bộ các cuộc chiến tranh, Đô Lương có 3.649 liệt sỹ, 3.409 thương bệnh binh, 5.565 người được hưởng chính sách người có công; 262 bà mẹ Việt Nam anh hùng; 8 Anh hùng lực lượng vũ trang, 18 xã được phong tặng Anh hùng lực lượng vũ trang, có 11 người được phong hàm tướng lĩnh trong Quân đội, Công an.

 Với những đóng góp về sức người, sức của góp phần làm nên Đại thắng mùa xuân 1975, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước, huyện Đô Lương vinh dự được Đảng và Nhà nước phong tặng Danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân.

Đô Lương một vùng đất văn hiến với nhiều danh lam thắng cảnh đẹp, có nhiều di tích lịch sử văn hóa, kiến trúc được xếp hạng cấp quốc gia như: đền Quả Sơn, đền Đức Hoàng, đền Phú Thọ, đình Phú Nhuận, đình Lương Sơn… có những tên làng Bạch Ngọc, Văn Khuê, Văn Lâm, Văn Tràng, Văn Hà, Trung Hậu, Hòn Nghiên, Hòn Mực… đã được nhân dân truyền từ đời này sang đời khác thể hiện khát vọng vươn lên trong học hành khoa bảng.

Qua bao thế hệ đã hun đúc nên những phẩm chất cao quý của con người Đô Lương sống nhân nghĩa, thủy chung, tôn trọng lẽ phải, giàu chất nhân văn, rất có tình nghĩa, thông minh và hiếu học. Có những người đã đạt đến đỉnh cao của học hàm Giáo sư, Viện sỹ đẳng cấp quốc tế; hàng trăm học vị Tiến sỹ khoa học, nhà báo, nhà thơ, nhà văn, nhạc sỹ tài ba, có cả các nhà giáo Nhân dân, nhà giáo ưu tú, thầy thuốc nhân dân, thầy thuốc ưu tú, những thủ khoa giải vàng quốc tế trong lĩnh vực toán học, lý học, tin học hiện tại đang làm việc trong các Viện nghiên cứu Nhà nước và ở nước ngoài, có cả những người con hiện đang công tác tại các ban, bộ, ngành Trung ương và cấp tỉnh, thành phố trong cả nước đã làm rạng danh cho quê hương đất nước.

Đất nước thống nhất, non sông thu về một mối ,Quân và dân Đô Lương tiếp tục bước vào thời kỳ phát triển mới. Tốc độ tăng trưởng và chuyển dịch cơ cấu kinh tế tiếp tục phát triển theo hướng tích cực; hạ tầng kinh tế - xã hội được quan tâm đầu tư xây dựng, bộ mặt nông thôn và đô thị có nhiều khởi sắc.

          Trước yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới, thực hiện Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện lần thứ XX, XXI, Đảng bộ và nhân dân huyện nhà đã đoàn kết, đồng lòng phát huy bản lĩnh chính trị vững vàng, năng động, sáng tạo, trí tuệ trong sự nghiệp xây dựng và phát triển quê hương; triển khai đồng bộ các giải pháp thực hiện hai mục tiêu song song trở thành đô thị loại IV và huyện nông thôn mới để làm tiền đề cho huyện trở thành thị xã trước năm 2030 theo hướng thương mại - dịch vụ; đến nay đã đạt được thành tựu tích cực so với mục tiêu Nghị quyết Đại hội Đảng bộ huyện khóa XXI đề ra cho cả giai đoạn 2020 – 2025.

Các hoạt động văn hóa thông tin, thể dục thể thao được cấp ủy, chính quyền các cấp quan tâmvà có nhiều tiến bộ; cơ sở vật chất và thiết chế văn hóa được đầu tư, xây dựng; phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hóa” được phát động sâu rộng, tạo động lực quan trọng thúc đẩy phát triển kinh tế- xã hội, đảm bảo an ninh trật tự, giữ gìn phát huy truyền thống văn hóa tốt đẹp trong cộng đồng dân cư. Thực hiện các giải pháp phát triển du lịch gắn với bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa trên địa bàn; trong đó huy động kinh phí từ nguồn ngân sách và nguồn xã hội để bảo tồn, tôn tạo các di tích phục vụ nhu cầu sinh hoạt văn hóa tâm linh và du lịch trên địa bàn toàn huyện. Đến nay, cơ bản hoàn thiện các hạng mục tại di tích lịch sử quốc gia Đền Quả Sơn nơi thờ tự Uy Minh Vương Lý Nhật Quang.

Các chính sách đối với người có công, chính sách an sinh xã hội được chăm lo thực hiện đầy đủ, kịp thời. Chất lượng đời sống vật chất và tinh thần của Nhân dân được nâng lên rõ rệt.

Trải qua 60 năm hình thành xây dựng , phát tiển và trưởng thành Đảng bộ  và nhân dân huyện Đô Lư­ơng luôn đoàn kết một lòng, nỗ lực phấn đấu giành đư­ợc những thành tựu to lớn trong sự nghiệp bảo vệ và xây dựng quê hư­ơng đất nư­ớc.